اندازه‌گیری شاخص‌های کیفیت علوفه گونه‌های مرتعی در مراتع نیمه استپی تیل‌آباد استان گلستان

کیفیت علوفه 9 گونه مرتعی شامل؛   Acantholimon festucaceu ،Cleome coluteoides ،Convolvulus calverti ،Eurotia ceratoides ،Halothamus glaucus  ،Stipa barbata ،Verbascum speciosum و  Zygophyllum atriplicoides  که از گونه‌های مورد چرای دام در مراتع نیمه استپی تیل‌آباد استان گلستان می‌باشند، در سه مرحله رشد (رشد رویشی، گلدهی و بذر دهی) در سال 1387 مورد مطالعه قرار گرفت. شاخص‌های کیفیت علوفه شامل؛ درصد پروتئین‌خام (CP)، درصد الیاف نامحلول در شوینده اسیدی (ADF)، درصد هضم‌پذیری ماده خشک (DMD) و مقدار انرژی متابولیسمی (ME)  (مگاژول بر کیلوگرم ماده خشک) اندازه‌گیری شد. برای مقایسه گونه‌ها و مراحل رشد از نظر شاخص‌های کیفیت علوفه، از تجزیه واریانس و به منظور مشاهده منابع تغییرات بین گروهی، از آزمون مقایسه دانکن استفاده شد. بر مبنای نتایج حاصل؛ میانگین مقادیر پروتئین-خام گونه‌ها در واحد وزن پوشش گیاهی مراحل مختلف رشد (رشد رویشی، گلدهی و بذردهی) به ترتیب عبارتند از؛ 03/18، 13/14 و 12/9 درصد که در هر سه مرحله رشد، بالاتر از مقدار تقریبی سطح بحرانی آن (7 درصد) برای تامین نیاز روزانه یک واحد دامی (گوسفند بالغ و غیر شیرده 50 کیلوگرمی) است. میانگین مقادیر هضم‌پذیری در واحد وزن پوشش گیاهی مراحل مختلف رشد به ترتیب؛ 13/66، 29/60 و 72/52 درصد می‌باشد که در هر سه مرحله، بالاتر از سطح بحرانی آن (50 درصد)  برای نیاز نگهداری یک واحد دامی است. مقادیر انرژی متابولیسمی گونه‌ها در واحد مراحل مختلف رشد به ترتیب؛ 24/9 ، 25/8 و 96/6 مگاژول بر کیلوگرم ماده خشک بود که مقدار آنها در مرحله رویشی و گلدهی بیشتر و در مرحله بذردهی کمتر از مقدار تقریبی سطح بحرانی آن (8 مگاژول) برای تامین نیاز نگهداری روزانه یک واحد دامی می‌باشد. این امر بیانگر این است که مطلوبیت کیفیت علوفه مرتع در زمان‌های مختلف چرا، یکسان نمی‌باشد و لازم است نیاز روزانه واحد دامی بر مبنای کیفیت علوفه مشخص شود. طبیعی است که بسته به شرایط سال ممکن است، کیفیت علوفه گیاهان قدری تغییر یابد ولی به دلیل هزینه بر بودن تعیین کیفیت علوفه، می‌توان از نتایج مذکور به منظور برآورد نیاز روزانه دام در سال‌های مختلف استفاده کرد.